Яўгену Сасноўскаму 19 гадоў, і ён працуе нянькай. Лепіць зубы з пластыліну, робіць «дамашкі» і мяняе падгузкі. «Лепш бы ты ў афіцыянты пайшоў», — смяяліся некаторыя сябры. Але на жарты хлопец не звяртае ўвагі. Ён упэўнены: выхаваннем павінны займацца не толькі жанчыны.
Яўген прыехаў з Расіі, з маленькага горада Зеленагорск Краснаярскага края. Вучыцца на юрыста ў філіяле Расійскага дзяржаўнага сацыяльнага ўніверсітэта.
— У мяне ў Мінску шмат сваякоў, часта тут бываў, спадабаўся горад, — тлумачыць першакурснік, чаму паступіў сюды. — І навучанне таннейшае, чым у Расіі, прыкладна ўтрая: 1500 даляраў супраць 5000.
Ехаць па адукацыю ў найбліжэйшы Краснаярск хлопцу зусім не хацелася.
— Ён уваходзіць у топ-3 самых брудных гарадоў Расіі. Туды заязджаеш — у небе не воблачкі белыя, а смог постаянны. Мінск — гэта ўсё ж сталіца, а жыццё ў сталіцы адрозніваецца. Тут шмат цікавых месцаў, дзе пагуляць, — я не толькі пра Зыбіцкую. Лепш інфраструктура развіта — і веладарожкі ёсць, і тратуары: я наогул ніколі ў жыцці не бачыў такіх велізарных тратуарных вуліц, проста як дзве аўтамабільныя паласы.
Беларускі клімат Яўгену таксама больш падабаецца: хоць бы таму, што зімой тэмпература не апускаецца да мінус 40.
Мінулай восенню хлопец стаў шукаць падпрацоўку.
— Ва ўніверсітэце вось ніхто ўважліва не вывучае стэнды, а я гляджу: праект babysitter.by аб’яўляе набор у каманду. Падумаў: цікавая магчымасць, чаму б не? Быццам нескладана. Патэлефанаваў, усе дакументы падаў. Тое, што я студэнт, гэта плюс — не трэба асобна праходзіць медагляд.
Досвед догляду дзяцей ў Яўгена быў: не раз заставаўся за няньку з малодшым стрыечным братам. Хлопец таксама прайшоў праверку псіхолагам і скончыў курсы для бэбісітараў. Вучыўся там, як аказваць першую дапамогу, шукаць агульную мову з пужлівай малечай.
Першым заказам стаў выезд да групы дзяцей у кафэ: пакуль бацькі былі заняты, для малых арганізавалі майстар-клас. Барадаты нянь маляваў з імі і шыў напальчыкавыя лялькі з фетру.
— Перад гэтым я думаў: а раптам зусім не маё, раптам спужаюся чужых дзяцей? Хваляваўся, што малым будзе сумна са мной. А не: усё прайшло весела і час праляцеў незаўважна.
Нянька не працуе па метадычцы.
— Дзеці ж не робаты, — адказвае Яўген з усмешкай. — Мне здаецца, бэбісітар — творчая прафесія, якая вымушае імправізаваць. Ёсць, канечне, агульныя падыходы для нейкіх сітуацый — напрыклад, як перамагчы істэрыку ў дзіцяці.
— І як?
— Для гэтага трэба сказаць малому: «Я цябе цудоўна разумею, таксама такое здаралася, але ж слёзы не дапамогуць, давай паспрабуем вырашыць праблему разам. А пакуль мы з табой злуемся, мы не гуляем, марнуем час на глупствы».
— Няўжо дапамагае?
— Так! Трэба проста пераканаць дзіця. Не сюсюкацца з ім, а размаўляць, як з дарослым. Дзеці, насамрэч, даволі разумныя.
Яўген з адным з падапечных.
Яшчэ адзін прыём хлопец падгледзеў у фокусніка. Калі малое ўдарылася, паказваеш яму кулак, расціскаеш і кажаш: усё, не баліць. Падобна на нешта з галіны фантастыкі, але студэнт запэўнівае: схема правераная.
Звычайна бацькі клічуць няньку на 5—6 гадзін. Самі выкарыстоўваюць гэты час, каб схадзіць у тэатр, на фітнэс або банальна папрацаваць. Яўгену пакідаюць вусную інструкцыю: колькі дзіця можа сядзець у гаджэтах, чым яго пакарміць, ці ёсць у малога алергія.
«Думаў, самым складаным будзе мяняць падгузкі. Але куды цяжэйшым аказалася пакласці дзіця спаць», — дзеліцца студэнт.
З малечай яму даводзілася і рабіць урокі, і клеіць аплікацыі ў садок.
— Цяпер дзеці самі прапануюць гульні — у іх такія вясёлыя цацкі, не адну гадзіну можна за імі прасядзець. Напрыклад, машынкі на пультах кіравання. Ці пластылінавы набор «Дантыст» — вылепі дзядзечку зубы і ўстаў іх.
Яўген расказвае, што сучасная малеча любіць завісаць на YouTube. Глядзіць ролікі з жэлейным мядзведзем Валерам (там дарослы мужчына адыгрывае за дваіх персанажаў — сябе і чырвоную жэлацінку) і блог «Міс Кейт і містэр Макс» — пра распешчаных дзяцей, у якіх вельмі шмат грошай. Але, на яго думку, сачыць за тым, як аднагодкі ўскрываюць па тры блокі кіндараў, няма нічога добрага.
— Дзеці, якія не могуць сабе гэтага дазволіць, пачынаюць зайздрозціць, злуюцца на сябе і бацькоў: «Мама, а чаму ў нас не так?». А малому не патлумачыш, што фінансавыя магчымасці ў сем'яў розныя. Ён будзе думаць, што яго не любяць.
Мульцікі мінулых гадоў Яўген не ідэалізуе.
— Пазаўчора папрасіў хлопчык паказаць «Чарапашак-ніндзя». Я выбраў серыі 80-х гадоў. Кажу: вось, глядзі, якія ў мяне былі. Яму спадабаліся. А я падумаў: нешта яны праверку часам не прайшлі — такія бязглуздыя.
Падапечныя студэнта — хлопчыкі ад 2,5 да 9 гадоў. З некаторымі ўжо паспеў пасябраваць.
— У вайберы графіці, карцінкі мне адпраўляюць. Але часцей тэлефануюць. Апошні раз пішу шасцігадоваму хлопчыку: прабач, я на парах, не магу размаўляць. Адказу няма. Усё, думаю, пакрыўдзіўся. Прыходжу пасля, а дзіця: «Ты мне тут штосьці адказаў, але я не зразумеў — я ж чытаць не ўмею». Яшчэ я яму паказаў калькулятар — было вельмі цікава. Пачаў набіраць па 15 знакаў і мне такія прыклады слаць: маўляў, колькі будзе?
Часам малеча настолькі не хоча адпускаць свайго новага сябра, што пачынае плакаць, калі Яўген сыходзіць. Нянька прызнаецца: у такія моманты адчувае сябе вінаватым.
Зарабіць бэбісітару ўдаецца па-рознаму. Часам на тыдзень выпадае па тры заказы, па 40 рублёў кожны. А бывае і ніводнага няма.
Чаму бацькі запрашаюць нянькай хлопца?
— Тлумачаць тым, што цяпер у хлопчыкаў і так перагруз жаночых стасункаў. Выхавальніцы ў дзіцячым садку, усе лекары, педагогі ў школах дадатковай адукацыі — гэта ў асноўным дзяўчаты, — кажа Яўген.
— У нянькі таксама ідуць пераважна жанчыны. Чаму? Яны лепш спраўляюцца?
— Справіцца можа як мужчына, так і жанчына. Проста стэрэатыпаў шмат у грамадстве. Хтосьці з хлапцоў падумае: ну што я буду гэтым займацца — несур’ёзна. А ёсць і тыя, хто просіць уладкаваць. Я аднаго ўжо накіраваў.
Студэнт разважае: калі хлопчык расце ў асяроддзі жанчын, ён губляе маскуліннасць, становіцца сарамлівым. У дзіцяці няма прыкладу для пераймання. Ды й гэта несумленна, калі ўсе клопаты кладуцца на плечы жанчыны.
— Мне са сваімі дзецьмі будзе толькі ў радасць заставацца. І наогул, я хачу браць максімальны ўдзел у іх выхаванні.
Сам Яўген вырас без таты: той памёр, калі хлопчыку было тры гады. «Але ў мяне моцна адбілася ў памяці, як мы з ім глядзелі на відэамагнітафоне «Капітана Урунгеля». Гэта і цяпер адзін з маіх любімых мульцікаў».
Наталля Лубнеўская, фоты Надзеі Бужан